Wat als opa op de kist klopt? Kinderen en uitvaart

Vroeger was toch echt niet alles beter zegt de oudere mevrouw tegen mij na een uitvaart. Als ik vraag wat ze daarmee bedoelt gaat ze verder: “Toen mijn man bijna 40 jaar terug overleed waren mijn kinderen nog klein en eigenlijk werden ze overal buiten gehouden. Als ik nu zie hoe jij met de kinderen omgaat en ze betrekt dan vind ik dat echt een groot compliment waard.”

Wow, dat is fijn om te horen. Vooral ook omdat ik het zó belangrijk vind dat kinderen betrokken worden in de week van de uitvaart en op hun manier en in hun tempo kunnen rouwen. Dit kan invloed hebben op de rest van hun leven.

Kinderen kunnen helpen
Het betrekken van kinderen kan al snel en gaat vaak natuurlijk en eenvoudig. Bij de laatste verzorging kunnen zij al helpen met wassen, sokken aantrekken of haren kammen. En ook later in de week zijn er veel ‘klusjes’ te bedenken waar kinderen mee kunnen helpen. Zomaar even wat voorbeelden: de kist versieren, bloemen neerzetten/watergeven, postzegels plakken, tekening/brief maken, koekjes uitdelen. Dit is een heel kleine opsomming, eigenlijk gaat het betrekken van kinderen vanzelf als je er aandacht voor hebt.

Voor het eerst een overledene zien
Die aandacht is ook belangrijk als kinderen voor het eerst hun overleden lief zien. Als (groot)ouders dit willen dan ben ik daar ook bij aanwezig. Over het algemeen vinden kinderen het eerst spannend maar ‘wennen’ zij ook snel en dan komen de vragen. Door het eerlijk, soms in kindertaal, te beantwoorden van die vragen wordt angst en onzekerheid weggenomen. Ik vind het dan ook geweldig om te zien als kinderen eerst wat huiverig zijn maar later met autootjes op en rond de kist rijden, verstoppertje doen, hun opa steeds over de hand komen aaien of oma een zelf geplukt bloemetje komen brengen.

Kinderoverleg
Als het mogelijk is, en de ouders hiervoor openstaan, houd ik kort voor de condoleance en dag van de uitvaart een ‘kinderoverleg’. Liefst zonder volwassenen. Dan bespreken we stap voor stap wat er de komende dagen allemaal gebeuren gaat. Maar ook of zij papa en mama wel eens hebben zien huilen, hoe dat is en wat zij daarvan vinden. En natuurlijk is er alle ruimte voor vragen. Vaak merk ik als er 1 vraag gesteld is, dat er daarna nog heel veel meer volgen. En dat kinderen zich vrij voelen om elke vraag te stellen die in hen opkomt. “Hoe moet dat nou als opa begraven is en hij klopt op de kist omdat hij er weer uit wil” of “past dat dan wel in de oven en hoe warm wordt dat dan?”

Een lach en een traan
Dat de meeste kinderen echt goed luisteren en de informatie ook onthouden bleek afgelopen week maar weer. Mama wilde iets vertellen en haar middelste zoon zei heel resoluut: “Tsss, mam, dat weten we echt allang hoor! Heeft Brenda ons allemaal al verteld. Maar mam, weet jij ook waarom dat zo is?” Mam had geen idee, dus zoon ging het tot in detail vertellen. We hebben er met elkaar smakelijk om gelachen. En zo hoort het denk ik ook. Bij een uitvaart een lach en een traan…